In de handel kun je voor bijna elke ziekte, schimmel of beestje dat je bloemen, planten en/of groenten aantast wel een middeltje kopen. Soms biologisch (wat wel “door de natuur afbreekbaar” betekent maar dus niet altijd “diervriendelijk” betekent). Soms werken deze middeltjes heel goed, maar soms hebben ze ook een wat mindere werking of hebben ze wel een goede werking maar nadelige bijwerkingen.
Mocht je door welke omstandigheid dan ook, met de handen in het haar zitten omdat een bepaald dier of schimmel je rozen vernielt, je bloemkolen op eet, je komkommerplant vernietigt……..en je wilt liever geen gebruik maken van giftige chemische middelen, dan heb je misschien iets aan deze pagina.
Bedenk allereerst of het wel echt nodig is om iets te ondernemen. Persoonlijk leef ik liever met de natuur om ons heen dan dat ik er altijd tegen vecht. En de natuur is overal op berekend en maakt zijn eigen “bestrijdingsmiddelen”. Zorg bijvoorbeeld voor veel vogels in je tuin; zij eten veel kleine insecten waar je mogelijk last van hebt. hetzelfde geldt voor kikkers en padden.
Zorg voor veel diversiteit in je tuin; een tuin vol met prei lokt de preivlieg, maar een tuin waar heel veel verschillende soorten bloemen en/of groenten afgewisseld worden zal minder snel een belager van 1 soort lokken. Die lokken juist verschillende belagers die soms elkaars vijanden dan weer zijn. Het meest bekend is wel de wortelvlieg en de preivlieg (uienvlieg) – door het samen planten van wortelen en uien/prei is de kans groot dat de uienvlieg de wortelvlieg verjaagt, en andersom.
Er zijn heel veel manieren om te zorgen dat je tuin een soort natuurlijk evenwicht krijgt waar altijd wel belagers van bepaalde planten zullen zijn, maar ook de tegenhangers daarvan (in dier of plant).
Maar we hebben ook hier wel last van een echte luizenplaag gehad hoor (in een extra warme en vochtige zomer). En ook wel eens een slakkenplaag gehad, pissebedden in de kas die de meloenen opvraten. Er zijn situaties waarin je toch echt bepaalde dieren zult moeten ‘bestrijden’ om je oogst of tuin te beschermen. Want een paar slakken zullen niet zo veel schade aanrichten maar een plaag (en het jaar erop weer door alle baby’s die ze ondertussen hebben gemaakt) kunnen sommige planten toch zo aantasten dat ze er heel veel last van hebben of zelfs er van doodgaan.
Nog even voor alle duidelijkheid; als er hieronder wordt gesproken over “zachte zeep”, dan wordt daarmee de vloeibare groene zeep (van bijvoorbeeld het merk “Driehoek”) bedoeld. Dus geen toiletzeep of keukenzeep hoor!
De bestrijdingsmiddelen
Zelf gebruiken we al jaren hetzelfde middeltje dat hier heel goed helpt tegen bijvoorbeeld luizen en tegen de rupsen van de spinselmot (in fruitbomen): vermeng 1 liter lauw water met 2 eetlepels olie (bijvoorbeeld slaolie of zonnebloemolie) en 2 eetlepels zachte zeep (de bekende Driehoek maar er zijn tegenwoordig ook veel ‘eigen merken’ te koop). Los dit goed op laat het goed afkoelen. Doe dit water mengel in een vernevelaar (plantenspuit) en spuit de planten (ook de onderkanten van bladeren!) goed in. Doe dit wel op een bewolkte dag want de olie kan voor het verbranden van het blad zorgen. Werkt hier heel goed. En mocht je toch nog wat planten hebben die last blijven houden kun je gewoon meerder keren spuiten. Zelf bewaar ik bijvoorbeeld van een ruitenreiniger of keukenreiniger de flacon met vernevelaar als die leeg is. Goed omspoelen en doorspuiten met water en zo heb je je eigen vernevelaar.
In principe zijn er 3 vormen van mengsels van planten die je kunnen helpen bij de bestrijding van beestjes:
- thee:een thee maak je van planten en water; je kookt de plantendelen (vers of gedroogd) in water, laat dit afkoelen en dan verdun je het. De werking is niet zo heel sterk maar de bijwerkingen (zoals mogelijk bladverbranding) zijn ook niet zo sterk
- extract:een extract maak je op dezelfde manier als een thee maar een extract verdun je zelden of niet en ze is dus veel sterker. meer geschikt voor een echt flinke plaag waar snel iets aan gedaan moet worden. Pas wel op want op zonnige dagen kan het vernevelen van een extract op een plant wel leiden tot bladverbranding
- gier:een gier maak je door verse of gedroogde plantendelen aan koud water toe te voegen en dit in een emmer enige dagen tot zelfs 1 tot 2 weken te laten staan, tot de plantendelen zijn gaan rotten. Het water stinkt dan heel erg (daar komt vast de naam vandaan) en kan dan verdund of onverdund worden gebruikt.
Hieronder volgen dan een aantal planten waar je 1 van bovenstaande 3 oplossingen van kunt maken. Per soort kun je ook zien waar je de thee, extract of gier tegen of voor kunt gebruiken.
_______________________________________________________________
Alsem (extract
tegen rupsen, luizen
Recept:
100 gram van gedroogde alsemplanten met 1 liter water 20 minuten koken. Dan 1 dag laten trekken, zeven, wat zachte zeep toevoegen. Verdun vervolgens 1 deel op 4 delen water.
_______________________________________________________________
Brandnetel (extract)
tegen luizen
Recept:
Pluk een flinke bos met verse brandnetels, 20 tot 30 minuten koken, laat dit 1 dag afkoelen en rusten en daarna zeven. Wat zachte zeep aan toevoegen en goed mengen.
_______________________________________________________________
Brandnetel (gier)
plantversterkend en bladbemesting
Recept:
Zet een flinke bos jonge brandnetels 2 weken lang in een emmer water, door het gistingsproces worden voedingsstoffen aan het water afgegeven. Bij zonnig weer moet je soms wat water bijschenken (omdat het verdampt). Zeef na 2 weken het mengsel, het bevat dan stikstof en calcium en je kunt het dan gieten bij planten die daar baat bij hebben (koolsoorten, prei, bladplanten, etc.) Giet bij de wortel en niet op het blad want dat kan verbranding van het blad geven!
_______________________________________________________________
Goudsbloemengier
algemeen plantversterkend
Recept:
Doe 1 kg verse plantendelen in een emmer met 10 liter water, 2 weken lang (zoals bij de Brandnetelgier, kijk daar ook even). Zeef na 2 weken en verdun 1 op 10 liter water. Giet bij de wortels van planten die van nature niet zo sterk zijn of gevoelig zijn voor ziekten en aantastingen (komkommers, rozen, aubergines, etc.). Niet op het blad gieten, om bladverbranding te voorkomen.
_______________________________________________________________
Kamille-extract
tegen luizen
Recept:
Pluk een flinke hand vol verse bloemen en laat deze enkele uren in wat lauw water weken. Daarna zeven, een lepel zachte zeep toevoegen en oplossen, en dan onverdund vernevelen (ok onder de bladeren!). Bij bewolkt weer gebruiken, om bladverbranding te voorkomen.
_______________________________________________________________
Knoflookextract / Knoflookgier / Knoflookthee
preventief tegen schimmels, algemeen plantversterkend, preventief tegen insecten en meeldauw
Recept Knoflookthee:
Snijd 5 knoflookbollen in stukjes en giet er een liter kokend water op, laat dit 24 uur trekken en zeef het daarna. Voeg dan 3 liter water toe ter verdunning. Vernevel tegen meeldauw een week lang elke dag.
Recept Knoflookextract:
Snijd 1 grote knoflookbol in stukjes en overgiet met 1 liter kokendheet water. 24 uur laten trekken en onverdund gebruiken (op bewolkte dagen).
Recept Knoflookgier:
Snijd 10 grote knoflookbollen in stukjes en overgiet met 2 liter kokendheet water. Laat dan afkoelen en voeg er nog eens 5 liter water aan toe. Laat dit mengsel staan tot ze gaat gisten (afhankelijk van het weer/temperatuur ongeveer 1 week). Zeven en vernelvelen (op bewolkte dagen).
_______________________________________________________________
Bier
een val maken voor slakken
Recept:
Vul een potje of bakje met een flinke laag bier. Graaf dit in de grond in tot de rand van het potje of bakje gelijk met de grond ligt. Slakken kunnen er nu makkelijk in, houden van bier. Het bier wel regelmatig verversen en elke dag de potjes nakijken en slakken verwijderen.
_______________________________________________________________
Heermoes (extract)
tegen alle soorten schimmels
Recept:
Pluk vers loof dat je enkele dagen goed laat drogen. Kook dan 50 gram gedroogd loof in 20 minuten lang in 1,5 liter water. Laat dan 24 uur afkoelen en trekken. Zeven, een eetlepel zachte zeep toeveoegen, en dan 1 op 4 liter verdunnen met water. Vernevel op het blad (op bewolkte dagen om verbranding te voorkomen). Ter voorkoming van alle soorten schimmels, bevat silicium.
______________________________________________________________
Rabarberblad (extract)
tegen luizen, rupsen en witte- en koolvlieg
Recept:
Pluk 1 kilo blad, snijd in repen en kook 20 minuten in 2 liter water. Laat afkoelen, zeven en voeg 1 eetlepel zachte zeep toe. Verdun 1 op 4 liter water, vernevelen op bewolkste dagen. Van Rabarber kun je trouwens ook een gier maken die je bij de wortels van planten giet, algemeen plantversterkend.
_______________________________________________________________
Symphytum (Smeerwortel) (gier)
is zeer rijk aan stikstof en kalium, bemesting voor vrucht- en koolgewassen
Recept:
Pluk 1 kilo verse plantendelen en doe dit in een emmer met 10 liter water. Zet dit 2 weken lang onder water (elke dag roeren en zonodig wat water toevoegen). Na 2 weken zeven en 1 op 15 liter water verdunnen. Giet bij de wortels op bewolkte dagen.
_______________________________________________________________
Uien (gier)
tegen luizen, rupsen en preventief tegen schimmels
Recept:
Bewaar bij het gebruik van uien in de keuken het loof en de schillen en laat dit drogen. Doe 200 gram gedroogd uienloof/schillen in een emmer met 10 liter water en laat 1 week onder water staan. Zeef het dan en voeg 2 eetlepels zachte zeep toe. Verdun 1 op 15 liter water. Venevelen bij bewolkt weer.
_______________________________________________________________
Tot slot: Kopen
Er zijn natuurlijk ook middeltjes in de winkel verkrijgbaar. Zoals in de inleiding al gezegd gebruiken we het liefst zo min mogelijk bestrijdingsmiddelen in de tuin, of het dan gekochte of zelfgemaakte middeltjes zijn. Maar er zijn 3 producten die je kunt kopen die ik hier toch even wil vermelden:
“Neem”-producten
bestrijding van zuigende en knagende insecten
Recept:
divers, er zijn in de handel neemolie, neemzaden en neemextracten. Volg de instructies op de verpakking. De producten worden gewonnen van de “Neemboom” (ik had er nog nooit van gehoord maar het is echt een boom, en het is dus een biologisch product). Ik heb dit jaar voor het eerst een flacon Neemolie gekocht. Ik hoop dat ik het niet nodig heb maar mocht dat wel zo zijn zal ik hier schrijven wat mijn bevindingen zijn.
_______________________________________________________________
Escargo
bestrijding van slakken
Recept:
zie verpakking. Escargo is biologisch en het doodt alleen slakken (ze stoppen met eten). Dieren die daarna de dode slakken opeten (lijsters, egels, etc.) zullen niet ziek worden van het opeten van de dode slakken. Ook veilig voor huisdieren en kinderen. En het werkt naar onze mening prima. Het enige nadeel vinden we dat de staafjes uiteindelijk schimmelen en verloren gaan bij veel regen, dus vooral gebruiken bij droog weer en op droge grond (en maar weinig strooien, dan kun je meerdere keren strooien). Kijk voor meer informatie op Escargo van Ecostyle
_______________________________________________________________
Pyrethrum
bestrijding van alle zuigende en vretende insecten
Recept:
zie verpakking. Pyrethrum is chrysant-achtige plant. Er wordt (biologisch dus) een aftreksel van gemaakt dat zeer effectief werkt tegen bijvoorbeeld luizen maar ook rupsen, etc. Het is te koop onder de naam Spruzit bij Ecostyle maar ook Bayer verkoopt het en ongetwijfeld nog wel meer merken. We hebben het al een paar jaar niet meer gebruikt omdat het vernevelen met het mengsel van olie, zeep en water hier ook voldoende werkt. Maar bij een echte flinke plaag waarbij de zelfgemaakte middelen niet meer werken is dit altijd een afdoende middel geweest hier. Voor meer informatie kun je gewoon even googelen op de naam Pyrethrum.